Kontynuując opis struktur skóry, tym razem przedstawiamy trochę podstawowych informacji na temat pierwszego z tzw. przydatków skóry - paznokci.

 Przydatki skóry
Przydatki skóry to specjalne struktury powiązane czynnościowo i anatomicznie ze skórą. Powstają z komórek nabłonkowych, których szczególnym rodzajem są wspominane już przez nas komórki naskórka (naskórek to nabłonek wielowarstwowy rogowaciejący).
Do przydatków skóry zaliczamy m.in.:

1. włosy
2. paznokcie
3. gruczoły skóry (łojowe i potowe)

Pominiemy takie przydatki skóry jak : łuski, pióra, pazury, rogi, kopyta oraz gruczoły sutkowe, śluzowe, mlekowe, jadowe, kuprowe i póki co ograniczymy się do tego, co ma znaczenie z punktu widzenia kosmetyków przeznaczonych dla ludzi.
Paznokciom poświęcimy stosunkowo mało miejsca, ponieważ ich pielęgnacja jest zasadniczo prosta i poza szczególnymi przypadkami nie wymaga nadzwyczajnych zabiegów. 

Interesujące natomiast wydaje się, jak bardzo w dzisiejszych czasach usiłujemy "skorygować" naturę. Właśnie paznokcie stanowią doskonały przykład - tipsy, żele, akryle. Manicure, pedicure, do pracy, do domu, na rano, na wieczór, na  wesele, na studniówkę, .. 

Jedno jest pewne - paznokcie niewątpliwie odgrywają dużą rolę w zabiegach upiększania ciała.  Badania archeologiczne pokazują, że nie jest to nic nowego.  Królowe starożytnego Egiptu - Kleopatra i Nefretete malowały paznokcie na czerwono pastą powstającą przez zmieszanie olejków, gumy arabskiej, pudru oraz henny. W Chinach nakładano na nie papkę z wosku pszczelego, żelatyny i barwników roślinnych, którą następnie suszono przez  kilka godzin.  W obu wspomnianych kulturach zdobienie paznokci było równocześnie symbolem statusu społecznego. W Egipcie, głębokiej czerwieni mogli używać tylko członkowie najbardziej prominentnych rodów. W Chinach odpowiednikiem czerwieni była czerń.  Współcześnie,  pierwsze lakiery do paznokci pojawiły się w latach 30  XX wieku (wykorzystano metody stosowane przy produkcji samochodów).  Moda na malowanie paznokci rozpoczęta w tamtym okresie, trwa nieprzerwanie do dzisiaj. Pierwsze tipsy  opatentował w 1954 roku amerykański dentysta, któremu uszkodzona płytka paznokcia przeszkadzała w pracy. Z materiałów stosowanych do wypełniania ubytków, czyli z masy akrylowej zrobił sobie "protezę" paznokcia.  Dzisiaj podobne "protezy" nakłada się na zupełnie zdrowe paznokcie. 

Paznokcie
Paznokieć ma znaczenie jako naturalna broń i narzędzie, a ponadto wspólnie z paliczkiem palca jest oparciem dla opuszki. Spośród ssaków tylko człowiek i małpy mają palce uzbrojone w paznokcie. Paznokcie człowieka są ewolucyjną pozostałością po pazurach. Zmiana kształtu jest efektem dostosowania się kończyn do wykonywanych czynności. Podczas gdy u niższych Naczelnych paznokcie są silnie uwypuklone, wąskie i na swym wolnym brzegu spiczasto zakończone, to u człowieka mają kształt szerokich i płaskich płytek.

U niższych Naczelnych ostro zakończony paznokieć spełnia funkcję narządu chwytnego, a opuszka palców stanowi dla paznokcia elastyczną poduszeczkę.  Odwrotnie przedstawia się sytuacja u człowieka, u którego opuszka palców rąk jest narządem dotykowym, a sam paznokieć stanowi oparcie dla opuszki. Kształt blaszek paznokciowych na poszczególnych palcach jest różny. Najbardziej płaską blaszkę paznokciową Europejczycy mają na drugim palcu u rąk. Wielkość paznokcia zależy od wielkości paliczka palca, który pokrywa. Grubość paznokcia u mężczyzn bywa nieco grubsza niż u kobiet. Grubsze paznokcie mają osoby pracujące fizyczne oraz ludzie starsi. Także szerokość i krzywizna płytek paznokciowych są zależne w dużym stopniu od rodzaju pracy.

U ludzi pierwotnych paznokcie ścierały się w czasie pracy i nie były obcinane. Paznokcie chronione przed ścieraniem mogą osiągać znaczną długość

W skrócie, paznokieć to płytka rogowa przylegająca do tzw. łożyska paznokcia, które jest zmodyfikowanym naskórkiem. Na końcu palców dłoni i stóp znajduje się fałd skóry zwany macierzą paznokcia. Jest to najważniejsza część paznokcia, zbudowana z żywych komórek. Paznokieć tworzy się właśnie w macierzy, a następnie przesuwając się wzdłuż łożyska rogowacieje. Gdy długość paznokcia przekroczy opuszkę palca, traci on kontakt ze swoim podłożem, a jego zakończenie jest wówczas nazywane brzegiem wolnym. W tym miejscu płytka paznokciowa jest najtwardsza.

Choć na pierwszy rzut oka może się wydawać, że paznokieć składa się z jednej części — płytki paznokciowej, w rzeczywistości widocznych elementów można naliczyć znacznie więcej, nie mówiąc o tych, których nie widać. 

1.  Płytka paznokcia. Widoczna część paznokcia to płytka - twarda, gładka i lekko wypukła pokrywająca koniec palca, która popularnie nazywamy paznokciem, natomiast bezpośrednio pod płytką znajduje się łożysko paznokcia. Płytka jest zbudowana głównie z tzw. twardej keratyny, która zawiera więcej siarki niż keratyna zawarta w naskórku. Łożysko podtrzymuje paznokieć, ale nie wpływa na jego wzrost.

2. Obłączek (zwany także luna). Jest nim białawy półksiężyc u dołu płytki paznokciowej, widoczny nie na każdym palcu. Obłączek stanowi końcowy element macierzy i jest jedyną, widoczną, żywą częścią paznokcia. Jest łącznikiem pomiędzy macierzą, a płytką paznokcia. Reszta płytki składa się z martwych komórek.
Dlaczego obłączek ma odmienny kolor niż pozostała część płytki ? Obłączek jest jasny gdyż jest grubszy i słabiej przylega do podłoża, a więc inaczej odbija padające światło.
Reszta paznokcia jest niemal bezbarwna i znajdująca się pod nią warstwa naskórka jest widoczna. Kształt i wielkość obłączka są cechami indywidualnymi i mogą być nieco inne u każdego z nas. Najwyraźniejszy zarys luny jest na kciuku.

3. Wały paznokcia: boczny i tylny. Wały tworzy skóra okalająca płytkę paznokciową. Wał nie kończy się przy płytce paznokciowej lecz zachodzi pod spód i obejmuje wyrastający paznokieć przez co wzmacnia i zabezpiecza jego brzegi. To właśnie w tym miejscu występują najczęściej infekcje grzybiczne.

4. Obrąbek naskórkowy paznokcia. W rzeczywistości rozpościera się on pod skórką. Jest to warstwa bezbarwnej złuszczającej się skóry, która przylega do grzbietu płytki paznokciowej i osłania jego nasadę tworząc wodoszczelne zabezpieczenie. Stanowi ważną część paznokcia gdyż ochrania delikatną tkankę macierzy oraz częściowo obłączek, gdzie formuje się warstwa zrogowaciała. Stanowi barierę dla zanieczyszczeń, bakterii i innych mikroorganizmów mogących naruszyć macierz i łożysko i spowodować infekcję.

5. Brzeg wolny. Część paznokcia wystająca poza opuszkę palca.

Zarówno w obrębie macierzy, jak i obrąbka pod-paznokciowego, naskórek wykazuje duże podobieństwo tkanek do naskórka z innych okolic ciała, i składa się z warstwy komórek podstawnych i kolczystych. Tam właśnie następuje wzrost paznokcia. Osobliwością zachodzącej tu keratynizacji jest to, że nie dochodzi do rozwoju warstwy ziarnistej, a zrogowaciałe komórki paznokciowe zawierają częściowo jądra.  Płytkę paznokciową tworzą dachówkowato ułożone zrogowaciałe komórki. W porównaniu ze zrogowaciałymi komórkami naskórka charakteryzują się one większą spoistością i odpornością.
Świeżo wytworzony paznokieć ukryty jest początkowo pod skórą i przesuwa się od miejsca powstawania do przodu w kierunku wolnego brzegu. Czynnikiem, który przesuwa płytkę ku przodowi, jest ustawiczne dzielenie się komórek w obrębie obłączka.

Wzrastanie paznokcia jest ciągłe i trwa od 5 miesiąca życia płodowego nieprzerwanie aż do śmierci. Tempo przyrostu jest cechą indywidualną, zależną od osoby i palca. Przeciętnie wynosi 3 milimetry na miesiąc. Paznokcie rosną najszybciej między 5,  a 30 rokiem życia, przy czym tempo wzrastania ulega także pewnym indywidualnym wahaniom.

Paznokcie palców nóg rosną wolniej niż palców rąk, a do pełnego wykształcenia się płytki dochodzi w okresie do 6 miesięcy. Na wzrost paznokci  wywierają wpływ różnego rodzaju czynniki mechaniczne, chorobowe, hormonalne, zaburzenia wywołane przyswajaniem witamin, czynniki nerwowe i dziedziczne.
Co ciekawe paznokcie na dominującej dłoni rosną szybciej – wygląda na to, że wykonywanie pracy przyspiesza ich wzrost.
Powierzchnia paznokcia wykazuje podłużnie biegnące delikatne prążki, natomiast rowki poprzeczne są z reguły objawem chorobowym, świadczą one o zaburzeniach rozwojowych paznokcia.
Ciężkie, ogólnoustrojowe choroby, a zwłaszcza choroby zakaźne, mogą być przyczyną okresowego zahamowania wzrostu płytki paznokciowej. W następstwie takiego zaburzenia dochodzi do powstania w niej poprzecznej bruzdy. Bruzd takich może być na płytce kilka, odpowiednio do okresowego działania czynników uszkadzających paznokieć. Ponieważ paznokieć przesuwa się tygodniowo przeciętnie o l mm, na podstawie odległości bruzdy poprzecznej od obłączka można obliczyć czas, kiedy doszło do zahamowania tworzenia się paznokcia. Niekiedy uszkodzenie obłączka paznokcia może być tak znaczne, że w ogóle nie wytwarza się nowa płytka, w wyniku czego paznokieć przestaje rosnąć.

W następstwie dużych uszkodzeń (uraz, krwiak) paznokieć może oddzielić się od łożyska i odpaść, a miejsce jego zajmuje paznokieć narastający od nowa, który osiąga swą pełną długość w czasie około 6 miesięcy. Po utracie paliczka dalszego palca, może się wytworzyć paznokieć na grzbiecie paliczka środkowego. Powstaje on w miejscu nie przewidzianym w warunkach normalnych - paliczek środkowy przyjmuje właściwości paliczka dalszego.

Uszkodzenia
Nigdy nie powinno się odrywać lub gryźć skórek i paznokci. Zwyczaj ten może doprowadzić do infekcji zwanej zanokcicą. Jest to ropne zapalenie palców dłoni i stóp. Przebiega pod wałem paznokcia. Tego typu zakażenie bardzo często bywa także wynikiem skaleczenia przy zabiegach pielęgnacyjnych np. pedicure, manicure. Objawia się obrzękiem i zaczerwienieniem wału paznokcia oraz silnym bólem. Zaniedbanie zakażenia może spowodować zniszczenie macierzy (tzn.rozrodczej części). Ropa powstająca w zakażeniu oddziela paznokieć od podłoża. Następnie paznokieć schodzi, po czym w tym samym miejscu wyrasta nowy, często zdeformowany. Deformacja paznokcia zależy od stopnia uszkodzenia macierzy.
Zanokcica może mieć dwie postaci:

• ostrą, wywoływaną przez bakterie np. gronkowca złocistego, paciorkowca, pałeczki ropy błękitnej. U dzieci zakażenie może być wystąpić w efekcie ssania palca, a bezpośrednią jego przyczyną są bakterie beztlenowe występujące w jamie ustnej;
• przewlekłą wywoływaną przez grzyby, najczęściej przez grzyby Candida albicans.

Postać ostra najczęściej jest spowodowana urazami wału paznokciowego, paznokciem wrastającym w wał paznokciowy, wycinaniem skórek. Postać przewlekła może być skutkiem cukrzycy albo zbyt częstego moczenia rąk. 

Ciekawostka : jako jedną z  metod leczenia zanokcicy wymienia się (na pierwszym miejscu !) ciepłe okłady wody z szarym mydłem (odpowiednik mydeł naturalnych). źródło:  pl.wikipedia.org/wiki/Zanokcica_(choroba)

Białe plamki występujące czasami na paznokciu spowodowane są obecnością drobnych pęcherzyków powietrza i oddzieleniem się blaszki od łożyska.

Pielęgnacja paznokci
Dla uzyskania pięknych i zadbanych paznokci konieczna jest :

• pielęgnacja,
• właściwe odżywianie,
• odpowiedni dobór obuwia
• leczenie chorób powodujących nieprawidłowości płytki paznokciowej.

Istnieje wiele preparatów, których stosowanie ma na celu wzmocnienie paznokci.  Kuracje takie są jednak długotrwałe i często należy stosować leczenie przez kilka tygodni. Bardzo ważne jest dostarczenie witamin z grupy B, w tym głównie biotyny, które wraz z witaminą C i witaminą E, biorą udział w procesie syntezy keratyny i innych białek wzmacniających strukturę paznokcia.
Aby paznokcie były mocne, potrzebują do tego celu, podobnie jak tkanka kostna, odpowiedniej podaży wapnia i składników mineralnych. Dobre działanie na płytkę paznokciową mają również oleje: rybny i lniany oraz olej wiesiołka dwuletniego, które to zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe, niezbędne do budowania prawidłowego paznokcia i zabezpieczające do przed złamaniami.
Zażywanie cynku (15mg/dobę) z domieszką miedzi, może usunąć białe przebarwienia na płytce. Jednak mimo tego, że leczenie to jest szeroko stosowane, niestety nie udało się jeszcze dowieść jego skuteczności.
Najtrudniejsze jest leczenie grzybicy paznokci, które wymaga długotrwałego stosowania leków. Aby zapobiegać zakażeniom i wzmocnić odporność można zażywać witaminy C i E.
Nacieranie paznokci dwa razy dziennie przez kilka miesięcy olejkami z drzewa herbacianego, czosnku lub maścią nagietkową , może również przynieść dobre skutki.

Zdrowe paznokcie są gładkie, twarde i elastyczne. Swoją elastyczność zawdzięczają fosfolipidom, które są głównym składnikiem błon komórkowych. Fosfolipidy częściowo przepuszczają wodę dzięki czemu woda przenika przez paznokcie łatwiej niż przez warstwę rogową naskórka. Efekt ten można zaobserwować gdy po dłuższym moczeniu (kąpiel, zmywanie naczyń) stają się one znacznie miększe. Płyny czyszczące – do mycia naczyń, wybielacze, amoniak rozpuszczając ochronną warstwę fosfolipidów mogą spowodować utratę wody przez co paznokcie stają się suche i kruche.

Z grubsza można wymienić 3 główne zagrożenia dla paznokci (poza niewłaściwą dietą):

1. długotrwałe moczenie,
2. substancje chemiczne (wspomniane środki czyszczące, a także „upiększające” jak akryl),
3. mechaniczne uszkodzenia ( w tym także obgryzanie). 

Na wzmocnienie lub osłabienie paznokci wpływa także sposób ich piłowania bądź obcinania. Zaleca się piłowanie od brzegu ku środkowi biorąc pod uwagę, że spiłowanie kącików paznokcia również go osłabi. Przybierze on kształt spiczasty, który pozbawiając paznokieć oparcia z boku osłabia go. Chcąc mieć mocne paznokcie trzeba pozwolić, żeby rosły prosto, mniej więcej do półtora milimetra po bokach, po czym nadać im pilnikiem owalny kształt opuszki palca.

Można dojść do wniosku, że najlepszym sposobem pielęgnacji paznokci jest używanie rękawic ochronnych i  ograniczenie do minimum zabiegów upiększających.

A swoją drogą, przeglądając w wyszukiwarce zdjęcia powiązane z hasłem "paznokcie", lub z angielskiego "nails" można się przerazić jak wiele problemów może spowodować ich niewłaściwa pielęgnacja.  Dobrze jest o tym pamiętać, zgodnie z zasadą : "dopóty dzban wodę nosi...".
opracował : Wasz Admin

wykorzystano informacje :
www.rumburak.friko.pl
www.kosmetyczna.strona.pl
www.bryk.pl
www.claudia.kobieta.pl

You have no rights to post comments